Door: Klaas Hauwert
Een warme zomeravond, het is rustig op straat. De buurman van de overkant staat een praatje te maken met de buurvrouw van 3 huizen verder. Maar voor de rest zien we niemand in de nabije omtrek. Om de echte drukte te vinden moeten we door de muren heen, een computerscherm in, door een glasvezel lijn, naar ‘the information super highway’. Hier communiceren duizenden mensen via social networking sites zoals Facebook en Linkedin. Om toe te treden tot deze illustere gemeenschap maakt men een profiel aan, een soort virtuele versie van jezelf. Je vult je details in, voegt wat foto’s toe en geeft aan welke films en muziek je leuk vindt. Klaar om vrienden te gaan zoeken! Deze voeg je toe aan je vriendenlijst en je virtuele persoonlijkheid begint te groeien; je persoonlijkheid wordt immers gedeeltelijk gedefinieerd door de mensen waar je mee omgaat. Een neutraal persoon zal zijn mening over jou gedeeltelijk baseren op de mensen met wie je om gaat.
I like this, I like that,
184 pictures of my cat,
Everywhere I went,
Thousands of messages I sent,
All this adventure, all this chit chat,
Look at where I sat,
In front of a screen,
On the chair beside my cat.
Je virtuele persoonlijkheid breidt zich vanzelf verder uit door de berichten die je plaatst, de dingen die je ‘liked’, de foto’s die je plaatst, de vrienden die je verder toevoegt. Elke toevoeging een upgrade van je virtuele persoonlijkheid tot deze een gezonde, volwassen leeftijd van 121 vrienden heeft bereikt.
Op een geven moment neemt je tweede persoonlijkheid meer tijd in dan je ‘echte’ persoonlijkheid en als ware schizofreen begin je te twijfelen: ‘in hoeverre reflecteert m’n virtuele zelf nog m’n echte zelf?’
Self vs Self.
I like my virtual self,
So adventurous, so witty,
I share myself with you,
So photoshopped, so pretty.
Een groot verschil tussen je Virtual Me (laten we ‘m VM noemen) en je fysieke ik is dat de VM een gelimiteerde beschikking heeft tot de zintuigen. Dingen als toon van de stem, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal gaan verloren. De kans op misverstanden is dus groot. Misschien leest iemand je sarcastische opmerking als serieus. Misschien snapt iemand je humor niet. Misschien kom je wel agressief over terwijl je dit totaal niet bedoelt. Ook het feit dat je niet meteen een reactie van de andere persoon krijgt kan er voor zorgen dat je je antwoord niet verduidelijkt. Hoe goed je het ook bedoelt, je VM kan verkeerd begrepen worden.
Een sociaal profiel stelt mensen in staat om in korte tijd heel veel over een persoon te leren. De kleinste gedachten worden vaak gedeeld met de wereld. Al je hobby’s, interesses en prestaties staan in een korte overzichtelijke lijst. Misschien weten je virtuele vrienden wel meer over jou dan je ‘echte’ vrienden? Misschien is deze serie van nullen en enen wel een duidelijkere reflectie van je innerlijke zelf. Aan de andere kant komt het vaak voor dat personen opzettelijk valse gedachten of feiten op hun profiel zetten. Dit als grap of om beter over te komen. In een enquête van studenten van de universiteit van Dayton kwam uit dat 23% van de gevraagde dit wel eens doet. De psychiater Robert Jay Lifton noemt dit de ‘Protean self ’, naar Proteus, de Griekse god van veel gedaantes. Is jouw virtuele zelf misschien Protean? Laat je alleen bepaalde kanten van je persoonlijkheid zien?
Wat ook geconstateerd wordt bij de profielen van social networkers is de behoefte om op te vallen, anders te zijn dan de meute. Als je niet opvalt, lijk je niet interessant en verzamel je geen nieuwe vrienden. Vulgariteit gaat gepaard met monotone individualiteit. Een profielfoto van iemand die in zijn neus peutert? Een profielfoto van een machine geweer? Doet jouw virtuele zelf ook zijn of haar best om op te vallen?
Een van de kenmerken van veel social media gebruikers is het zoeken naar status, de zogenaamde ‘status seekers’. Het verzamelen van zo veel mogelijk ‘vrienden’ is vaak niet een zoektocht naar menselijk gezelschap maar een zoektocht naar status. Misschien is jouw virtuele persoonlijkheid ook wel een status seeker?
Een experiment dat testte wat voor invloed iemands sociale vriendenlijst heeft op de aantrekkelijkheid en geloofwaardigheid van de profieleigenaar gaf het volgende resultaat: Mensen met aantrekkelijke vrienden werden zelf ook aantrekkelijker bevonden. Er werd ook gekeken naar wat voor invloed berichten over negatief moreel gedrag van de VM had op zijn of haar aantrekkelijkheid. Bij mannen had dit positieve invloed op hun aantrekkelijkheid. Bij vrouwen een negatieve. Misschien is je VM wel aantrekkelijker dan jij zelf?
Uit een onderzoek van York University is gebleken dat mensen die veel content plaatsen op sociale media sites gemiddeld narcistischer zijn dan andere mensen. Tevens hadden deze mensen een lager gevoel van eigenwaarde. Zelfverheerlijking werd ook vaak geconstateerd bij deze individuen. Verder onderzoek van Brigham Young University laat zien dat intensieve gebruikers zich minder sociaal betrokken voelen bij de gemeenschap om hen heen. Bij veel gebruik van ‘sociale’ websites vermindert hun sociale betrokkenheid bij de gemeenschap.
Natuurlijk zijn social networking sites zoals Facebook en LinkedIn niet voor iedereen verslavend. Voor veel mensen is het gewoon een leuke manier om in contact te blijven met vrienden en kennissen. Maar als je virtuele leven te veel tijd begint te kosten, heb je het contact met de echte wereld verstoord, dan is er altijd nog:
Digitale zelfmoord...
“Stephanie Painter’s death was swift and painless. At 9.10pm on February 11 she bid her 121 Facebook friends goodbye with one last “poke” (mood: sorrowful), then left the virtual world peacefully with a quick click of the mouse.“ - (Uit de krant The Times).
Wilt u meer weten? Bel ons via 0229 27 27 00 of maak gebruik van ons contactformulier.
